بخشی‌نگری؛ آفت مسائل محیط زیستی
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۱۳۴۸۰
بخشی‌نگری یکی از مهمترین آفات مدیریتی از جمله مدیریت پدیده‌های پیچیده‌ای همچون محیط زیست و منابع طبیعی است که تا حدودی به آن مبتلا هستیم.
به گزارش خبرنگار ایمنا، طی چند سال اخیر به دلیل کمبود بارش، خشکسالی، تغییرات کاربری اراضی و به طور کلی اقدامات انسان کشور دچار بیابان‌زایی شده است، این در حالی است که عوامل انسانی نیز در گسترش بیابان‌زایی بی‌تاثیر نبوده است؛ همچنین باید گفت بخشی‌نگری یکی از مهمترین آفات مدیریتی از جمله مدیریت پدیده‌های پیچیده‌ای همچون محیط زیست و منابع طبیعی است که تا حدودی به آن مبتلا هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه حدود ۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی کشور تحت تأثیر فرسایش بادی هستند، اظهار کرد: از این مساحت، ۱۴ میلیون هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی است. با توجه به اینکه حدود یک میلیون هکتار در سال به سطح کانون‌ها افزوده می‌شود، عدم توازن جدی بین کنترل کانون‌ها و افزایش میزان آن‌ها وجود دارد.
وی درباره سرعت بیابان‌زایی در کشور افزود: ما باید بپذیریم که در حال تجربه یکی از سخت‌ترین دوره‌های خشکسالی در زمینه‌های مختلف اقلیمی، هیدرولوژی، کشاورزی و اقتصادی هستیم. استمرار این خشکسالی در حوزه منابع طبیعی می‌تواند یکی از اصلی‌ترین عوامل تشدید بیابان‌زایی باشد. در دهه گذشته نسبت به دو دهه قبل با استناد به تحقیقات کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی، ۲۵ درصد شدت و فراوانی خشکسالی در محدوده غرب آسیا افزایش یافته است؛ همچنین در این شرایط شاهد افزایش شدت و فراوانی طوفان‌های ماسه و گرد و غبار هستیم که ناشی از تغییرات الگویی اتمسفریک است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تصریح کرد: با افزایش و استمرار خشکسالی حتی فراوانی مقادیر حدی همچون طوفان‌های شدید، سرمای دیرهنگام یا زودهنگام و گرما نیز نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است. این مقادیر حدی در شرایط حداقلی یا حداکثری قرار دارند و اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر بیابانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
وی با تاکید بر اینکه بیابان‌زایی از عوامل انسانی نیز تأثیر می‌پذیرد، گفت: عوامل انسانی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در مسئله بیابان‌زایی متهم درجه اول هستند، از جمله فعالیت‌های انسانی تأثیرگذار بر بیابان‌زایی می‌توان به سوءمدیریت منابع آبی، احداث سدهای بزرگ در بالادست، بی‌توجهی به حقابه‌های عرصه‌های پایین‌دست، تغییر کاربری‌های بی‌ملاحظه، نبود برنامه روشن آمایش سرزمین با توجه به ظرفیت حمل گرو و غبار و قابلیت‌ها یا محدودیت‌های اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر مناطق بیابانی، کشاورزی غیر حفاظت شده، چرای بی‌رویه دام اشاره کرد.
بخشی‌نگری؛ آفت مدیریت مسائل محیط زیستی
جعفریان تاکید کرد: اگر نتوانیم بیلان منفی دشت‌های کشور و رویداد منفی آب، همچنین حقابه تالاب‌های زیست محیطی را جبران کنیم و آب‌های سیلابی که هرچند سال یکبار دشت‌های کشور را سیراب و پوشش گیاهی را برای چند دهه تضمین می‌کردند به شرایط اولیه برگردانیم، بعید می‌دانم بتوانیم چاله جازموریان، دشت سیستان، منطقه سرخس و ارومیه را تنها با اقداماتی همچون نهال‌کاری حفظ و شرایط آن‌ها را بهتر کنیم. این مسائل ریشه بسیار عمیقی دارند و به همین دلیل نیز یک ائتلاف جهانی تحت عنوان کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی برای مقابله با تخریب سرزمین و پیامدهای آن شکل گرفته است که در این زمینه ایران جزو کشورهای پیشتاز در این کنوانسیون به شمار می‌رود و در دهه‌های مختلف نیز به‌طور جدی جریان‌سازی کرده است اما نباید به‌طور مثال برای مشکل گرد و غبار یک ساختار جداگانه ایجاد شود و یا بخشی از یک سیستم به این مسئله بپردازد و این یک اشتباه بزرگ استراتژیک است. بخشی‌نگری یکی از مهمترین آفات مدیریتی از جمله مدیریت پدیده‌های پیچیده‌ای همچون محیط زیست و منابع طبیعی است که تا حدودی ما نیز به آن مبتلا هستیم.
وی ادامه داد: بر اساس آخرین مطالعات در سال ۱۳۹۷ حدود ۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی کشور تحت تأثیر فرسایش بادی هستند، یعنی شرایط خشکی زمین، زمین‌شناسی و پوشش گیاهی و شرایط اقلیمی به‌نوعی باعث می‌شود خاک نسبت به باد آسیب‌پذیر باشد و جابه‌جا شود. این جابجایی هم می‌تواند در منشأ و هم در منطقه حمل و هم محل انباشت رسوبات همچون تپه‌های ماسه‌ای خسارت‌زا باشد. رسالت اصلی دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز مهار و کنترل فرسایش باد در مناطق خسارت‌زا است. این مناطق خسارت‌زا کانون‌های بحرانی فرسایش باد هستند.
معدن‌کاوی از جمله عوامل مهم تأثیرگذار بر افزایش بیابانزاییمدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری درباره تأثیر معدن‌کاوی بر افزایش بیابان‌زایی اظهار کرد: بخش وسیعی از بیابان‌زایی در کشور ایران متأثر از اقدامات معدن کاوی در کشور است که بسیاری از آن‌ها در مناطق خشک و بیابانی هستند. سوال مهم این است که چگونه می‌توانیم منابع اعتباری مورد نیاز برای شتاب‌بخشی به فعالیت‌های بیابان‌زایی داشته باشیم؟ در بسیاری از کشورهای دنیا مالیات قابل توجهی برای این بنگاه‌های مالی در نظر گرفته‌اند و تأمین کننده اصلی خسارات سرزمین خودشان هستند و نمی‌شود که برخی دستگاه‌ها تخریب کنند و سودهای چندصد برابری ببرند در صورتی که منابع طبیعی با اعتبارات بسیار محدود که اعتبار آن شاید برای احداث یک سد بزرگ هم کافی نباشد، بخواهد پاسخگوی این گستره وسیع با این پیچیدگی تخریب باشد.
وی ادامه داد: جایگاه مسئولیت اجتماعی باید در نظام برنامه‌ریزی بازنگری شود همچنین موضوع مالیات سبز نیز باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد. از جمله موارد دیگری که باید مورد توجه واقع شود می‌توان به پرداخت برای خدمات اکوسیستم که در اصطلاح اقتصاد زیست محیطی است، اشاره کرد. ابزارهای بازدارنده و ابزارهای تشویقی همچنین حمایتی باید به‌درستی همچون چرخ دنده در کنار یکدیگر قرار گیرند و همسوی یکدیگر حرکت کنند.
جعفریان خاطرنشان کرد: موضوع کمی دشوار است، چراکه وقتی موضوع کارهای مشارکتی به میان می‌آید این مسئله نیز پیش می‌آید که چگونه بودجه دستگاه‌ها ادغام و نتایج به دست آمده تفکیک شود همچنین چگونه به یک پروژه نظارت داشته و پاسخگوی دستگاه‌های نظارتی باشیم؟ این‌ها مسائل کوچکی هستند که در سیاستگذاری‌ها باید به آن‌ها توجه جدی شود.
موفقیت برنامه‌های بیابان‌زدایی در گروی انسجام بخشی در دولتپیشتر نیز حسن وحید، سرپرست معاونت آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با بیان اینکه ریزگردها یکی از چالش‌های عمده کشور است، اظهار کرد: موفقیت برنامه‌های بیابان‌زدایی در گروی انسجام‌بخشی در بدنه دولت است.
وی کاهش سطح مراتع کشور به ۵۰ میلیون هکتار و جایگزینی آن با مناطق بیابانی را از مهمترین دلایل گسترش پدیده گرد و غبار در کشور دانست و افزود: سالانه به‌طور متوسط حدود ۳۰۰ هزار هکتار بیابان‌زدایی در کشور اتفاق می‌افتد، این در حالی است که حدود یک میلیون هکتار در سال به وسعت مناطق بیابانی ما افزوده می‌شود.
سرپرست معاونت آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تصریح کرد: حدود ۱۲ میلیون هکتار برنامه مصوب بیابان‌زدایی داریم و تاکنون عملیات بیابان‌زدایی در ۸.۷ میلیون هکتار از اراضی اجرا شده است. این بدان معنا است که چهار میلیون هکتار از برنامه عقب هستیم و در ۱۸ میلیون هکتار از وسعت بیابان‌های کشور نیز هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
کد خبر 675738منبع: ایمنا
کلیدواژه: مهار بیابان زایی و گرد و غبار مبارزه با بیابان زایی بیابان زایی بیابان زایی در ایران طرح های مقابله با بیابان زایی مهار بیابان زایی پدیده بیابان زایی تخریب محیط زیست با معدن کاوی کانون بحرانی فرسایش بادی کنترل کانون ها بیابان زایی و بیابان زدایی بیابان زدایی در ایران عوامل بیابان زایی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق میلیون هکتار بیابان زدایی بیابان زایی مهم ترین محیط زیست معدن کاوی بخشی نگری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۱۳۴۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فارس رتبه نخست کشور در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور
ابوالفتح مرادی در نشست خبری با اشاره به برگزاری یازدهمین تور رسانه‌ای در مرکز تحقیقات و منابع طبیعی استان فارس، به دستاورد‌های یکساله این سازمان پرداخت و گفت: سازمان تات مغز متفکر وزارت جهاد کشاورزی است و وظیفه پشتیبانی، حمایت علمی و فنی از وزارتخانه، تولید دانش فنی برای افزایش تولید در کشور را برعهده دارد.
او با بیان اینکه مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس به عنوان یکی از بازوان پرتوان و قوی یک واحد استانی سازمان تات نقش تولید دانش و حمایت علمی و فنی از بخش کشاورزی استان را برعهده دارد، افزود: این حمایت و تولید دانش فنی و پشتیبانی علمی با انجام طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی کشاورزی است که مشکلات بخش کشاورزی احصاء و راه‌کار‌هایی را برای حل آن ارائه می‌دهد.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با یادآوری اینکه در سال گذشته تعداد پروژه‌های تحقیقاتی در دست اجرای این مرکز ۲۵۸ مورد بوده که ۱۱۴ مورد هم خاتمه یافته داشتیم، بیان کرد: اگر به عمر ۶۵ ساله مرکز تحقیقات استان فارس بازگردیم در این مدت بالغ بر ۴۵۰۰ پروژه تحقیقاتی توسط پژوهشگران این مرکز انجام که نتایج آن به بخش کشاورزی و اجرا منتقل شده است.
مرادی به قبل و اوایل بعد از انقلاب اسلامی گریزی زد و گفت: در آن زمان ارقام گندم ۲ تا ۳ تن در هکتار بود، اما با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات استانی و با اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و معرفی ارقام گیاهی مناسب؛ امروز تولید گندم در هر هکتار به بالای ۱۰ تن رسیده است که با تلاش سازمان مجموعه تات بوده است.
او همچنین با تصریح بر اینکه مرکز فارس بزرگترین مرکز استانی سازمان تات در بیش از ۸۰ درصد معرفی ارقام در حوزه گندم نقش و مشارکت فعال داشته است، یادآور شد که به همت این مرکز در یکسال گذشته ۹ جلد کتاب به زبان‌های انگلیسی و فارسی نگارش و به چاپ رسیده است.
مرادی در ادامه اعلام کرد: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دارای ۱۱ ایستگاه و چهار پایگاه تحقیقاتی و ۲ هنرستان کشاورزی فعال در شهرستانهای شیراز و علی آباد را دارد؛ همچنین ۳۳۰ نفر نیرو باِلغ بر ۱۰۰ مدرک دکتری و مدرک فوق لیسانس داریم.
او تعداد مقالات علمی چاپ شده در سال گذشته را ۱۷۲ مقاله اعلام کرد و افزود: تعداد ۸۵ مقاله یا تعداد نیمی از آن در مجلات کیو وای به چاپ رسیده‌اند.
مرادی اصلاح ارقام گیاهی را از دیگر فعالیت‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دانست و توضیح داد: از منظر طرح‌های تحقیقاتی برای حل مشکلات بخش کشاورزی بعضی از این پروژه‌ها در حوزه به نژادی محصولات کشاورزی است که در واقع همکاران ما در سال گذشته در اصلاح ۱۹ ارقام گیاهی مشارکت داشتند. گفتنی است که اصلاح و معرفی ارقام گیاهی یک فرآیند طولانی ۱۲ تا ۱۵ ساله است تا آن رقم گیاهی به جامعه معرفی شود.
او، ۶ رقم گندم نان را بامداد، سپهر، پریان، دامون، ماهان، بارین و سه رقم جو را متین، نگین و گلچین و ۳ رقم ذرت را علوفه ای، مختار، بهار، کوهین و دور قم چغندرقند یلدا و زیبا و یک رقم گریت فروت به نام مانا را معرفی کرد و با طرح این پرسش که چرا ما باید فرآیند ارقام گیاهی را دائما انجام دهیم، بیان کرد: ارقام گیاهی موجود عمر مفید ۵ تا ۶ ساله دارند که بعد از طغیان بیماری‌ها، خشکی و ... پتانسیل عملکرد را ازدست می‌دهند لذا باید جایگزین شود و نیاز غذایی جامعه را تامین کنیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه جمعیت دنیا دائم در حال افزایش است و شهروندان نیاز به تغذیه بیشتری دارد، گفت: در حال حاضر ۲۲۰ میلیون هکتار گندم از اراضی دنیا تحت کشت گندم است که این محصول را تولید می‌کنند و حدود ۱۹۰ تا ۱۸۰ میلیون تن به بازار‌های جهانی عرضه می‌شود و کشور ایران نیز سالانه بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون تن گندم نیاز دارد که برای مصرف نان و تولید ماکارونی نیاز است.
مرادی در ادامه با اشاره به فناوری‌های روز دنیا ما هم به مشابه بایستی ارقام مقاوم‌تر و بروزتری را به جامعه معرفی کنیم تا پاسخگوی نیاز غذایی در حال رشد باشیم، گفت: با معرفی یک رقم گندم مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده برای بخش کشاورزی ایجاد می‌کند و در استان فارس با توجه به سطح زیرکشت ۲۸۷ هزار هکتاری گندم آبی در استان حدود ۱۴۳ هزارتن افزایش محصول خواهد داشت که ۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان ارزش افزوده به بخش کشاورزی می‌تواند ایجاد کند. این عدد می‌تواند موجب جلوگیری از ۲۵۰ میلیون دلار ارز سالانه به خارج کشور می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت تولید هسته‌های بذری، بیان کرد: اگر یکسال تولید این هسته‌ها متوقف شود، تولید محصولات و امنیت غذایی جامعه برای پنج سال با مشکل مواجه می‌شود.
او گفت: مرکز تحقیقات کشاورزی فارس در سال گذشته رتبه نخست کشور را در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور کسب کرد و رکورد تولید این هسته‌های راهبردی که تامین کننده امنیت غذایی کشور و پایداری تولید است در دولت مردمی شکسته شد؛ با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی در سطح کشور ۳۰ درصد تولید هسته‌های بذری را تنها استان فارس تولید می‌کند که در سال ۱۴۰۱ میزان تولید هسته‌های بذری ۱۰۷ تن بود، اما در سال ۱۴۰۲ این میزان تولید ۲۲۶ تن برای ۷۰ رقم گیاهی بود.
مرادی اظهارکرد: این ۲۲۶ تن هسته بذری؛ پتانسیل تولید ۵۵۰ هزار تن بذر گواهی شده را دارد و این میزان ۸ میلیون تن دانه گندم، جو و تریتیکاله را دارد و نیاز ۲۷ شرکت تولید کننده استان به علاوه اینکه به ۱۶ استان دیگر ارسال می‌شود و از نظر اقتصادی نیز این امر می‌تواند سالانه از خروج ۲ میلیارد دلار ارز از کشور جلوگیری کند.
او با بیان اینکه در خرداد سال ۱۴۰۱ ستاد الگوی کشت استان فارس با محوریت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با همکاری اتاق بازرگانی و صنایع معادن استان، اداره کل هواشناسی و سازمان‌های دیگر شکل گرفت، گفت: در این ستاد، الگوی کشت سه دشت نمدان، اقلید و داریون تهیه و دشت‌هایی از جمله ارسنجان، قره باغ و فیروزآباد را دست اجرا دارند. این الگوی کشت در این ۳ دشت به طور متوسط موجب ۳۵ درصد صرفه جویی یا ۱۳۴ مترمکعب صرفه جویی در مصرف آب می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در ادامه به برگزاری ۱۹۰ دوره آموزشی برای ۲۸۰۰ نفر از کارکنان ازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابع وابسته اشاره کرد و گفت: آموزش‌های رسمی با هدف تربیت نسل آینده کشاورزی است.
مرادی در پایان به ارتقاء ۱۳ پله‌ای این مرکز در جشنواره شهید رجایی برای اولین بار در عمر ۶۵ ساله خود اشاره کرد و گفت: همچنین رتبه در سال ۱۴۰۲ این مرکز به رتبه ۲۳ رسیده است. همچنین در بین ۳۴ مرکز فارس به عنوان مرکز برتر در حوزه پژوهش و فناوری انتخاب شدیم.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس از حمایت و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان توسط این مرکز سخن گفت و اعلام کرد: سال گذشته ۶ نفر از محققان این مرکز به عنوان محققان برتر ملی در موسسات مادر انتخاب شدند که برای اولین بار بوده است. همچنین اعضای هیات علمی این مرکز تحقیقات طی ۲ سال گذشته موفق به ثبت ۲ اختراع شدند.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است